- Lê Xuân
Theo tờ Nikkei, Indonesia đang đàm phán với chính phủ Mỹ về việc di dời các công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc sang quốc đảo trong bối cảnh nhiều quốc gia và doanh nghiệp trên thế giới đang tìm cách đa dạng hoá dây chuyền sản xuất để tránh tình trạng chuỗi cung ứng bị gián đoạn do dịch bệnh như thời gian vừa qua.
Ông Luhut Panjaitan, Bộ trưởng điều phối của Indonesia về các vấn đề hàng hải và đầu tư, cho biết chính phủ của ông đang chào mời các doanh nghiệp Hoa Kỳ những vị trí tốt trong các khu công nghiệp, bao gồm khu công nghiệp Kendal ở Trung Java – một khu kinh tế đặc biệt có nhiều ưu đãi về thuế.
Một vị trí tiềm năng khác là khu công nghiệp Brebes, một trong ‘89 Dự án Ưu tiên Quốc gia’ được Tổng thống Joko “Jokowi” Widodo lựa chọn để phát triển.
Cho đến nay, đã có khoảng 20 công ty Mỹ thể hiện sự quan tâm đến việc chuyển đến Indonesia, ông Panjaitan nói với tờ Nikkei.
Ông Panjaitan đã có cuộc hội đàm với Giám đốc điều hành của Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ, một cơ quan chính phủ, sau khi ông Jokowi trao đổi vấn đề này với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Indonesia xếp hạng cao hơn đối thủ Việt Nam trong Chỉ số Hiệu suất Công nghiệp Cạnh tranh của Liên Hợp Quốc. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, mức thu nhập trung bình hàng tháng cho cả lao động tay nghề trung bình và tay nghề thấp ở Indonesia đều thấp hơn ở Việt Nam.
Tuy nhiên, Indonesia từ lâu đã gặp khó khăn trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, với số tiền đầu tư chỉ bằng 1,8% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước trong năm 2018. Tỷ lệ này thấp hơn so với các đối thủ trong khu vực như Việt Nam, Thái Lan và Malaysia.
Tính đến tháng 10 năm ngoái, trong số 33 công ty chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc kể từ khi thương chiến Mỹ – Trung bắt đầu, 23 công ty đã chuyển sang Việt Nam, phần còn lại chuyển sang Malaysia, Thái Lan và Campuchia.
“Các doanh nghiệp đang rời khỏi Trung Quốc, nhưng không đến Indonesia vì các nước láng giềng của Indonesia có nhiều chính sách mời gọi hơn”, Ngân hàng Thế giới cho biết.
Ngay cả khi đại dịch COVID-19 tạo đà cho sự dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc, Indonesia vẫn có khả năng bỏ lỡ cơ hội này, theo các nhà kinh tế tại Citigroup.
Một báo cáo gần đây được Citigroup công bố cho thấy các nền kinh tế có nhiều khả năng được hưởng lợi từ việc dịch chuyển khỏi Trung Quốc là những nơi có khả năng xuất khẩu tương tự Trung Quốc, và do đó chuỗi cung ứng đã có sẵn. Citigroup nhận định Việt Nam, Ấn Độ, Malaysia, Đài Loan và Thái Lan có thể là những quốc gia được hưởng lợi trong ngắn hạn.
Hiện tại, các tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ như Microsoft và Google đang đẩy mạnh việc di dời sản xuất từ Trung Quốc đến các trang địa điểm tiềm năng ở Việt Nam và Thái Lan. Hãng Apple sẽ sản xuất hàng triệu tai nghe không dây AirPod tại Việt Nam lần đầu tiên trong quý này.
Yulius Yulius, giám đốc điều hành và đối tác cao cấp tại văn phòng Jakarta của Tập đoàn tư vấn Boston, cho biết những hạn chế của Indonesia trong mắt các nhà đầu tư có thể là do “mức độ chắc chắn của việc xin giấy phép lao động giấy phép đất đai”. “Tại Việt Nam, chính phủ có thể cung cấp cho bạn đất đai và đảm bảo rất nhiều thứ sẽ được giải quyết.”
Ở Indonesia, “thông thường, bạn cần có một giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp để có được các giấy phép về đất đai, lao động. Tôi nghĩ rằng đó là sự không chắc chắn lớn khiến các nhà đầu tư né tránh Indonesia,” ông Yulius nói.
Tổng thống Indonesia Widodo đã đệ trình lên Quốc hội một loạt các thay đổi đối với bộ Luật lao động cứng nhắc của nước này hồi tháng Hai. Nhưng các cuộc thảo luận liên quan đã bị trì hoãn vào tháng Tư sau khi hàng ngàn người Indonesia mất việc do COVID-19, trong khi công đoàn lao động đe dọa sẽ tổ chức các cuộc biểu tình rầm rộ bất chấp các biện pháp cách ly xã hội.
Dịch bệnh cũng có khả năng khiến các nhà đầu tư đánh giá sự sẵn sàng của chính phủ khi xem xét các lựa chọn di dời, ông Yulius nói thêm.
“Rốt cuộc, nếu việc lây nhiễm xảy ra trong nhà máy … điều đó sẽ có tác động lớn. [Các quốc gia] cần liên lạc với nhau và có kế hoạch để đối phó không chỉ với tình hình hiện tại, mà còn chuẩn bị cho một làn sóng lây nhiễm mới có thể xảy ra tiếp theo,” ông Yulius nói.
Trong vấn đề dịch bệnh, Indonesia cũng bị tụt lại sau các đối thủ của mình. Số ca nhiễm virus corona được xác nhận ở Indonesia đã tăng vọt trong tháng 5 lên 25.773 từ 9.771 trường hợp vào cuối tháng 4, trong khi Việt Nam chỉ có hơn 300 ca nhiễm trong cùng kỳ. Hơn nữa, Việt Nam chưa có ca tử vong nào do virus.
Indonesia là một “nơi tốt để tái định cư vì chúng tôi là một thị trường tiềm năng với dân số đông nhất Đông Nam Á”, Sanny Iskandar, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Công nghiệp Indonesia cho biết.
“[Nhưng] tầm nhìn của Tổng thống về cải thiện nguồn nhân lực và đơn giản hóa giấy phép cùng các quy định khác phải được thực hiện, chứ không chỉ là trên kế hoạch và là lời hứa,” ông Iskandar nói. “Các gói cải cách kinh tế được hứa hẹn không có kết quả rõ ràng, và điều đó gây thất vọng cho các nhà đầu tư cũng như các doanh nhân.”
Lê Xuân (theo Nikkei)